De missie van Louise de Bettignies

door Fem

Louise de Bettignies is een naam die je misschien niet direct kent, maar haar verhaal is er een om bij stil te staan. Een verhaal waarvoor we vandaag (voor de verandering) eens teruggaan naar de Eerste Wereldoorlog, want het is deze oorlog waarin ze een cruciale rol speelde als spion. En haar leven leest als een spannend boek. (Dat ook geschreven is, overigens. Hebben we het straks over.)

Louise de Bettignies werd geboren op 15 juli 1880 in Saint-Amand-les-Eaux, Noord-Frankrijk. Hoewel ze uit een adellijke familie kwam, had haar familie het niet breed. Desondanks kreeg Louise een goede opleiding en sprak ze vloeiend Engels en kon ze zich ook in het Duits en Italiaans goed redden. Dat kwam haar later nog goed van pas.

De Grote Oorlog

Toen de Eerste Wereldoorlog in 1914 uitbrak, was Louise 34 jaar oud. Ze woonde toen in Lille, dat al snel door de Duitsers werd bezet. Louise kon het niet aanzien hoe haar eigenste Frankrijk crepeerde onder de bezetting en besloot daarom in actie te komen.

Ze begon met het smokkelen van brieven tussen bezet gebied en het vrije Frankrijk. Om de inhoud van de brieven voor de Duitsers geheim te houden, schreef ze de boodschappen met citroensap op een onderrok. Als ze op haar bestemming aankwam, streek ze de onderrok en voilà, de berichten werden zichtbaar. Louise de Bettignies, portret

Dit soort gewiekste acties trokken de aandacht van de Britse inlichtingendienst, die Louise uitnodigde om voor de Britten te spioneren. Ze ging op de uitnodiging in en werd zo de spil van een uitgebreid spionagenetwerk dat de geschiedenis in zou gaan als het ‘Alice-netwerk’, naar de schuilnaam die Louise de Bettignies gebruikte: Alice Dubois.

Het Alice-netwerk: spionage-imperium

Het Alice-netwerk was ongelooflijk effectief. Op het hoogtepunt werkten er honderd agenten voor Louise/Alice. Ze verzamelden informatie over o.a. Duitse troepenverplaatsingen en munitiedepots. Deze informatie smokkelden ze via België en Nederland naar de Britten. Naar schatting heeft het netwerk in slechts negen maanden tijd meer dan duizend Britten het leven gered. Niet voor niets noemden de Britten Louise de ‘Queen of Spies’. De bisschop van Lille, Alexis-Armand Charost, noemde haar overigens ‘Jeanne d’Arc van het noorden’, ook geen slechte bijnaam.

Louise nam enorme risico’s voor haar werk. Ze reisde regelmatig door bezet gebied en ging meerdere keren naar Engeland om persoonlijk informatie over te brengen. De geheime berichten verstopte ze op steeds creatievere plekken: in de zoom van haar tas, in haar kleren, in haar korset, in haar haar. Ze is zelfs een keer vermomd als Duitse officier van Armentières naar Saint-Omer gereisd. Je moet er de ballen maar voor hebben!

De arrestatie en veroordeling van Louise de Bettignies

Helaas ging het op 20 oktober 1915 helemaal mis. Louise werd gearresteerd bij een controle in de buurt van Doornik. De Duitsers brachten haar naar Brussel, waar ze ondervraagd en gemarteld werd. Tot ongenoegen van haar folteraars, weigerde Louise echter namen van andere leden van het netwerk te noemen.

In maart 1916 werd Louise ter dood veroordeeld, maar haar straf werd omgezet in levenslange dwangarbeid. Ze werd daarvoor overgebracht naar de gevangenis van Siegburg bij Keulen en ook daar gaf Louise niet op. Toen ze ontdekte dat gevangenen werden gedwongen om granaatkoppen in elkaar te zetten voor gebruik tegen Franse soldaten, organiseerde ze een opstand. Not on Louise’s watch! Ze weigerde te werken en inspireerde andere gevangenen om hetzelfde te doen.The Alice Network, roman gebaseerd op het netwerk van Louise de Bettignies

Helaas eiste dit alles geleidelijk aan zijn tol. Louise’s gezondheid ging snel achteruit in de gevangenis, en de behandeling was er slecht. Ze kreeg meerdere abcessen en liep tuberculose op. Op 27 september 1918, slechts enkele weken voor het einde van de oorlog, overleed Louise de Bettignies op 38-jarige leeftijd.

Eerbetoon voor de Queen of Spies

Na de oorlog werd Louise’s lichaam teruggebracht naar Frankrijk, waar ze een staatsbegrafenis kreeg. Louise de Bettignies streed voor haar land op een manier die weinigen haar na zouden doen. Geheel terecht werd ze daarvoor in Frankrijk postuum onderscheiden met het Legioen van Eer (Ordre national de la Légion d’honneur) en het Oorlogskruis (Croix de guerre). Ook de Britten eerden haar door haar tot officier in de Orde van het Britse Rijk (OBE) te benoemen.

O ja, over dat boek

Kate Quinn schreef met The Alice Network een prachtige roman die gebaseerd is op Louises werk voor het Alice-netwerk. Kan ik je zeer aanbevelen. Mijn recensie lees je hier binnenkort.

Bronnen over Louise de Bettignies

De uitgelichte foto is mogelijk gemaakt door H. Gott
Andere portretfoto van Louise de Bettignies: Bibliothèque nationale de France

Bewaar de Missie van Louise de Bettignies voor later

Heb je dit al gelezen?

Laat een reactie achter