Ook dit nieuwe jaar begon met vakantie en dus met heel veel podcasts, en voor ik het wist zat ik weer helemaal in de spionagepodcasts. Ja, en in het gevoel dat mijn eigen werk toch echt weinig voorstelt in vergelijking met dat van deze helden…
Humbling, noemen de Engelsen dat, en dat is het. Afijn, ik heb mijn inmiddels lange spionagelijst natuurlijk nog lang niet uit, maar ik heb wel alvast 13 spannende spionagepodcasts voor je die je in elk geval in je playlist moet zetten. Hier komen ze. Maar dat had je vast al geraden:
Tante Jos
Wát een verhaal! In de podcast Tante Jos duikt Mijke van Wijk in de geschiedenis van haar oudtante Jos Gemmeke, de enige Nederlandse burgervrouw die de Militaire Willemsorde gekregen heeft. Maar wat was er nou precies waar van het verhaal van Jos en wat zat misschien toch een beetje anders?
Jos Gemmeke zat in de illegale pers, was koerierster en werd in Engeland opgeleid tot geheim agent. In maart 1945 kreeg ze een geheime opdracht van de Engelsen waar ze nooit over heeft willen praten. Mijke van Wijk groeide op met verhalen over haar oudtante en verzetsheldin Jos. Toch ontmoetten ze elkaar pas kort voor Jos overleed. Mijke wil alles weten over haar oorlogsverleden, en na de dood van Jos gaat Mijke op zoek naar de rapporten die de Britten over haar hebben bijgehouden. Een meeslepende zoektocht over een stukje geschiedenis waar ik te weinig van wist.
➤ nporadio1.nl/podcasts/tante-jos
George Blake, Meesterspion
George Blake: Meesterspion is een vierdelige podcast (gebaseerd op een portret voor VPRO’s OVT) waarin de in Nederland geboren dubbelspion zelf zijn levensverhaal vertelt. Hij werd in 1922 te Rotterdam geboren als George Behar. In 2020 overleed hij in Moskou als George Blake. Blake begon zijn carrière als spion voor de Britten, maar werd al snel dubbelspion voor de Sovjets. Terwijl hij in dienst was van de Britse Geheime Dienst verraadde hij de gegevens van ongeveer 40 Britse MI6-agenten aan de Sovjets. Hij werd ontdekt en veroordeeld tot 42 jaar, belandde in een Engelse gevangenis, maar ontsnapte daaruit in 1966. De rest van zijn leven bracht hij door in Moskou.
➤ nporadio1.nl/podcasts/george-blake-meesterspion
History’s Secret Heroes
Oké, strikt genomen is dit geen spionagepodcast, of in elk geval een podcast die niet alleen over spionage gaat. Maar hij gaat wel over minder bekende, maar buitengewoon indrukwekkende verzetsverhalen uit de Tweede Wereldoorlog. En de host is niemand minder dan Helena Bonham Carter, en het is een prachtige podcast.
De helden uit deze serie haalden misschien niet altijd de krantenkoppen of de geschiedenisboeken, maar hun daden van verzet, bedrog en moed veranderden het verloop van de oorlog. We maken o.a. kennis met Christine Granville (Krystyna Skarbek, een Poolse spionne die de favoriete spion van Churchill zou zijn en over wie we het hier op Grave Affairs zeer binnenkort gaan hebben), de gezusters Cook en Charity Adams, die de eerste Afro-Amerikaanse vrouw die officier werd in het Women’s Army Auxiliary Corps.
➤ BBC Podcasts / History’s Secret Heroes
Invisible women
In Invisible Women praat Diane Greig met acht spionnes uit de Tweede Wereldoorlog. Ze kwamen uit verschillende landen, culturen en achtergronden. Wat ze gemeen hadden? Ze zagen een kans om dingen te doen die voor de meeste vrouwen niet weggelegd waren en tegelijkertijd was hun werk alsnog onzichtbaar. Tot nu. Sommigen van hen vertellen in deze podcast voor het eerst hun verhaal.
“This podcast is about cultural shadow – what is endarkened in our culture and therefore unavailable to us. It’s also about projection –what we project onto others because of societal expectations and it’s about the unperceived lenses that we grow up with — invisible lenses and how they thwart our lives, our potential, creativity and empowerment and how these invisible lenses bind us in relationships, work and life.”
Een ongelooflijk indrukwekkende podcast met verhalen die gehoord moeten worden.
Bletchley Park Podcast
Ik las The Alice Network en verdiepte me in het verhaal van Noor Inayat Khan en dan kom je toch vanzelf uit bij Bletchley Park, ook wel de bakermat van het Britse codekrakers. En eigenlijk ook de bakermat van de moderne informatietechnologie. Het Bletchley Park Museum blijkt dus gewoon een eigen podcast hebben, en wel eentje met een flink archief! De Bletchley Park Podcast brengt je boeiende verhalen van veteranen, conservators en vrijwilligers over de betekenis en de blijvende relevantie van Bletchley Park.
Tip: beluister de aflevering over de precieze werking van de Enigma. Schrik ook niet van de soms best wel technische info in vrijwel alle afleveringen. Ze worden namelijk afgewisseld met ooggetuigenverhalen en het wordt allemaal zo boeiend verteld dat je er zo in opgezogen wordt.
To Die For
Stel je voor dat je een vlieg op de muur was tijdens een diner tussen de maffia, de CIA en de KGB. Dat is waar dit ongekende verhaal begint: we gaan op reis door de duistere wereld van de Russische inlichtingendienst, voor het eerst verteld door een ‘seksspionne’. Een wereld waar uiteindelijk niemand wint: de vijanden van de staat niet, en de gehersenspoelde en misbruikte spionnes niet. Het eerste deel, waarin Aliia Roza je een algemeen beeld van de situatie schetst, is vooral krass en fascinerend. In het tweede deel wordt het duister. Heel erg duister. Een steengoede podcast, maar het tweede deel heb ik wel in stukjes moeten luisteren.
True spies
True Spies neemt je mee naar ’s werelds grootste spionage- en detectiveoperaties. Hayley Atwell, Vanessa Kirby, Sophia Di Martino, Daisy Ridley en Rhiannon Neads gaan in gesprek met de echte spionnen achter de missies. Wat weten ze? Wat hebben ze in hun mars? Wat kunnen ze vertellen? En wat zou jij doen in hun positie? Bereid je voor op een wereld van leugens, moord, diefstal, seks, drugs en rock ’n roll – en bijna altijd ongeloofwaardiger dan fictie.
Check hoe dan ook de aflevering over Noor Inayat Khan, die over Victoria Hall, en die over The Digital Silk Road.
A History of the World in Spy Objects
De B2 stealth bommenwerper. Die paraplu met vergiftigde punt. Napoleons Geheime Koffer. Een krant met twee gaten erin? Zolang er conflicten zijn geweest, zijn er spionnen geweest. En waar spionnen waren, waren ook altijd de intrigerendste gadgets.
➤ A History of the World in Spy Objects, Spyscape
Spies & Lies
Nog steeds een van mijn favoriete spionagepodcasts: Spies & Lies, van Omri Rose en zijn co-host Jason, die toevallig ook zijn vader is, die toevallig ook gepensioneerd spion is.
De afleveringen gaan alle kanten op, er is er bijvoorbeeld eentje over de 12 spionnen van Mozes, maar ook een over de (fascinerende) dubbelagent Oleg Gordievsky.
The Rest is Classified
David McCloskey, voormalig CIA-analist en nu spionageromanschrijver, en Gordon Corera, veteraan veiligheidscorrespondent, kennen de wereld van de spionage als hun broekzak en doen een boekje open. Afleveringen om zeker te luisteren: The Rise and Fall of Assad’s Mafia Spy State en North Korea’s CIA: Inside Kim’s Crime Family.
Secrets & Spies
Ik geef de voorkeur aan verhalen van vroeger, maar soms luister ik ook naar actuele zaken. Met Secrets & Spies betreden we bijvoorbeeld de 21e eeuw en bekijken we de gevolgen van “The War on Terror” in een nieuw licht. (Ik vind dat nog steeds zeer actueel, ja.) Een podcast over terrorisme en contraterrorisme en de vraag wat klopt en wat niet.
The Spy Who
Nog meer verhalen die eigenlijk niet voor onze oren bestemd waren: 
The Spy Who duikt in het onzichtbare werk van ’s werelds inlichtingendiensten. Indira Varma en Raza Jaffrey stellen ons voor aan spionnen die alles riskeerden in het nationaal belang – of soms juist… hun eigen belang.
Er zijn inmiddels elf series, waaronder eentje over de ‘spion die niet liegen kon’ (dat is Noor!) en de ‘spion die Bin Laden te slim af was’.
Spycast
Tot slot de podcast van het International Spy Museum die via interviews met voormalige spionnen, intelligence experts en wetenschappers de spionagewereld doorgrondt. Naar men zegt de podcast waar profi’s naar luisteren. Maar ook gewoon boeiend voor mensen zoals wij, gelukkig. 😉
De selectie aan onderwerpen is echt heel breed, en met 500+ afleveringen is er ruim keus voor de volgende vakantie. Om één heel interessante aflevering te noemen: The Radicalization of Women in Islam: An Interview with Farhana Qazi (2016).
Nog niet uitgeluisterd? Check mijn #collectie met favoriete podcasts!
Bewaar deze meeslepende spionagepodcasts voor later
